Cách cài đặt gói deb trên Ubuntu

By 佐川 直弘 | Naohiro Sagawa (運営者)

※記事内に広告を含みます。Amazonアソシエイトとして適格販売により収入を得ています。　

1. Giới thiệu

Ubuntu là một bản phân phối Linux phổ biến được sử dụng bởi nhiều người dùng. Một trong những phương pháp cài đặt phần mềm phổ biến là sử dụng gói deb, nhưng đối với người mới, có thể cảm thấy hơi khó hiểu. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn chi tiết cách cài đặt, gỡ bỏ gói deb cũng như những lưu ý quan trọng. Hướng dẫn này bao gồm cả hình ảnh minh họa và giải thích thuật ngữ, giúp hỗ trợ từ người mới bắt đầu đến trung cấp.

2. Gói deb là gì?

Gói deb là một định dạng gói được sử dụng trong các bản phân phối Linux dựa trên Debian (ví dụ như Ubuntu). Đây là tập tin có phần mở rộng .deb, bao gồm phần mềm, các tập tin liên quan và tập lệnh cài đặt. Ngoài gói deb, còn có các định dạng gói khác như RPM (Red Hat), Snap và Flatpak. Gói deb có thể tự động giải quyết các phụ thuộc của hệ thống, giúp quá trình cài đặt trở nên thuận tiện hơn.

Phụ thuộc là gì?

Phụ thuộc là những phần mềm hoặc thư viện cần thiết để một phần mềm có thể hoạt động. Gói deb sẽ tự động cài đặt các phụ thuộc này, giúp người dùng không cần cài đặt thủ công. Ví dụ, khi bạn cài đặt trình phát đa phương tiện vlc, hệ thống cũng sẽ tự động cài đặt các thư viện cần thiết để VLC hoạt động bình thường.

3. Chuẩn bị trước khi cài đặt gói deb

Trước khi cài đặt gói deb, hãy kiểm tra xem các công cụ sau đã được cài đặt hay chưa:

• apt: Công cụ dòng lệnh dùng để cài đặt gói từ kho lưu trữ chính thức của Ubuntu. Được cài đặt sẵn theo mặc định.
• dpkg: Công cụ quản lý gói cấp thấp để xử lý trực tiếp tập tin deb. Cũng được cài đặt mặc định.

Hãy chạy lệnh sau để đảm bảo hệ thống của bạn đang ở trạng thái cập nhật mới nhất.

sudo apt update && sudo apt upgrade

4. Cách cài đặt gói deb

4.1 Cài đặt từ kho lưu trữ chính thức

Cài đặt từ kho lưu trữ chính thức là phương pháp an toàn nhất và đảm bảo tính tương thích với hệ thống. Ví dụ, để cài đặt trình phát đa phương tiện vlc, hãy chạy lệnh sau:

sudo apt install vlc

Sau khi chạy lệnh, hệ thống sẽ hiển thị thông báo xác nhận. Làm theo hướng dẫn để hoàn tất quá trình cài đặt. Các phụ thuộc cần thiết sẽ được tự động cài đặt.

4.2 Cài đặt từ tập tin deb cục bộ

Nếu một gói không có trong kho lưu trữ chính thức, bạn có thể tải xuống tập tin deb từ trang web của nhà phát triển và cài đặt thủ công. Trước tiên, hãy xác minh tính toàn vẹn của tập tin bằng lệnh sau:

sha256sum /path/to/package.deb

Đầu ra mong đợi: Lệnh này sẽ hiển thị giá trị kiểm tra SHA256 của tập tin. Hãy so sánh giá trị này với giá trị được cung cấp trên trang web chính thức. Nếu không khớp, tập tin có thể đã bị hỏng hoặc bị sửa đổi, vì vậy không nên cài đặt.

Sau khi xác minh, bạn có thể cài đặt tập tin deb bằng lệnh sau (/path/to/package.deb cần được thay thế bằng đường dẫn thực tế của tập tin).

sudo apt install ./path/to/package.deb

Phương pháp này tốt hơn dpkg vì apt sẽ tự động xử lý các phụ thuộc.

Nếu sử dụng dpkg
Bạn cũng có thể sử dụng lệnh sau, nhưng nếu gặp lỗi phụ thuộc, bạn cần chạy thêm lệnh để sửa lỗi.

sudo dpkg -i /path/to/package.deb
sudo apt-get install -f

Lưu ý: Sau khi chạy lệnh dpkg, hãy chạy thêm sudo apt-get install -f để giải quyết các phụ thuộc bị thiếu.

4.3 Cài đặt gói deb không có trong kho lưu trữ

Bạn có thể sử dụng PPA (Personal Package Archive) để cài đặt các gói không có trong kho lưu trữ chính thức. Tuy nhiên, vì PPA được quản lý bởi bên thứ ba và không phải lúc nào cũng đáng tin cậy, bạn nên thận trọng khi sử dụng.

Ví dụ về cách thêm PPA:

sudo add-apt-repository ppa:example/ppa
sudo apt update
sudo apt install package_name

Nếu bạn muốn gỡ bỏ một PPA và quay lại phiên bản chính thức của phần mềm, hãy sử dụng công cụ ppa-purge:

sudo apt install ppa-purge
sudo ppa-purge ppa:example/ppa

Xác minh tính an toàn của PPA và khóa GPG

Trước khi thêm một PPA, bạn nên kiểm tra độ tin cậy của nó. Chỉ nên sử dụng các PPA do nhà phát triển có uy tín hoặc cộng đồng duy trì. Hãy kiểm tra đánh giá, phản hồi của người dùng và xác minh khóa GPG để đảm bảo tính bảo mật.

Ví dụ, để thêm khóa GPG cho một kho lưu trữ:

wget -qO - https://example.com/repo.gpg.key | sudo apt-key add -

Quản lý PPA

Để liệt kê tất cả các PPA trên hệ thống của bạn, sử dụng lệnh sau:

ls /etc/apt/sources.list.d/

Để xóa một PPA cụ thể:

sudo add-apt-repository --remove ppa:example/ppa

5. Gỡ bỏ và dọn dẹp gói deb

5.1 Cách gỡ bỏ gói

Sử dụng lệnh apt để gỡ bỏ gói, ví dụ như để xóa vlc:

sudo apt remove vlc

Để xóa hoàn toàn bao gồm cả tập tin cấu hình:

sudo apt purge vlc

Nếu bạn đã cài đặt gói bằng dpkg, bạn có thể gỡ bỏ bằng lệnh sau:

sudo dpkg -r package_name

5.2 Dọn dẹp hệ thống

Để xóa các gói không còn cần thiết và giải phóng không gian lưu trữ, chạy các lệnh sau:

sudo apt autoremove
sudo apt clean

6. Lưu ý khi cài đặt gói deb

• Vấn đề phụ thuộc: Nếu gặp lỗi phụ thuộc khi sử dụng dpkg, hãy chạy sudo apt-get install -f để sửa lỗi.
• Bảo mật: Chỉ tải gói deb từ các nguồn đáng tin cậy. Nếu có thể, hãy kiểm tra chữ ký số của gói để đảm bảo tính xác thực.

Ví dụ, để kiểm tra chữ ký GPG của một gói:

gpg --verify /path/to/package.deb

7. Kết luận

Việc quản lý gói deb là một kỹ năng quan trọng giúp bạn cài đặt phần mềm một cách hiệu quả trên Ubuntu. Trong bài viết này, chúng tôi đã hướng dẫn từ cơ bản đến nâng cao, bao gồm cách cài đặt, gỡ bỏ và bảo mật khi sử dụng gói deb. Hãy luôn tải phần mềm từ các nguồn đáng tin cậy và kiểm tra các phụ thuộc để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định.